دامپروری در ایران یکی از مشاغل مهم و پر طرفدار است که با توجه به شرایط محیط زیست و گنجایش پرورش بالای مناطق کوهستانی و غربی کشور اهمیت ویژه در اقتصاد ایران دارد. دامداری و دامپروری، نه تنها تامین منابع غذایی داخلی را ممکن می‌سازد بلکه با صادرات دام به کشورهای دیگر نقش مهمی دراقتصاد و تجارت بین المللی ایران ایفا می‌کند.
دامپروری چیست؟
صنعت دامداری از جمله مشاغلی است که نیاز به سرمایه اولیه برای مدیریت پروش، تغذیه و اصلاح نژاد دام‌ها دارد. دامدار با دام‌های نر و ماده که باعث تکثیر و تولید دام‌های دیگر می‌شود کار خود را آغاز می‌کنند، سپس با زاد و ولد به گسترش گله می‌پردازند. این امر به دلیل ایجاد گله اهمیت زیادی دارد زیرا باعث توسعه دامپروری می‌شود.
با توسعه و گسترش گله دامدار می‌تواند فضای نگهداری دام‌ها را افزایش دهد؛ این گسترش نیازمند تجهیزات و امکانات بیشتر است. دامپروری به 2 شاخه اصلی تقسیم می‌شود:
- دامپروری به منظور زاد و ولد
- دامداری به منظور فروش
دامپروری به منظور زاد و ولد
در شغل دامداری افراد با هدف توسعه گله به پرورش دام می‌پردازند. این فعالیت به طور عمده شامل: بهداشت، تولید مثل و نگهداری میباشد. در صنعت دامداری دامداران از طریق فروش محصولات دامی مثل: شیر، پوست، گوشت می‌تواند درآمد کسب کنند. همچنین برخی از تولیدکنندگان لبنیاتی به جای خرید از دامداران خودشان به منظور زالد و ولد، گاو و گوسفند را پرورش می دهند؛ تا هم از هزینه‌های خود بکاهند و هم روی محصولات کنترل کیفیت را داشته باشند.
دامپروری به منظور فروش
دامپروری به منظور فروش با هدف اصلی پرورش دام برای صادرات، یکی از روش‌های مهم و اقتصادی در صنعت دامداری میباشد. در این روش دامداران تمرکز خود را بر تولید دام‌هایی با کیفیت بالا و وزن مناسب برای عرضه به بازار‌های داخلی و خارجی می‌گذارند. برای موفقیت در این نوع دامداری داشتن دانش کافی در خصوص تغذیه دام بسیار حیاتی است. تغذیه مناسب می‌تواند تاثیر مستقیم بر سلامت،افزایش وزن و کیفیت گوشت دام‌ها داشته باشد. در شغل دامداری با برنامه ریزی دقیق و استفاده از جیره‌های غذایی غنی مانند: ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌توانند بهره‌وری و کیفیت محصولات را افزایش دهد.
در نظر داشته باشید که برای دامداری نژاد گوسفند مهم هست. افرادی که در پی توسعه گله هستند در شغل دامداری بهتره از نژادهایی که دوقلو زا هستند و یا حتی چندقلو زا انتخاب کنند. همچنین افرادی که به دنبال صادرات هستند نژاد‌های گوشتی می‌تواند مفید باشد. برای تولیدات لبنی نژاد شیری و برای تولیدات صنعتی نژاد‌های پشمی مناسب هستند. بنابراین نیاز و هدف دامداری در انتخاب نژاد دام بسیار موثر میباشد؛ و موفقیت پرورش دام تا حد زیادی به این نکات بستگی دارد.
انواع دامپروری
صنعت دامداری که از شاخه‌های کشاورزی هست از دیرباز تا به امروز تحولات زیادی را تجربه کرده و به دو دسته عمده دامپروری سنتی و دامپروری مدرن تقسیم می‌شود.
دامپروری سنتی
روش دامپروری سنتی که از نسل گذشته به ارث رسیده بیشتر در روستاها و مناطق کمتر توسعه یافته دیده می‌شود. در این روش دام‌ها به صورت آزاد در مراتع چرای می‌کنند و از علوفه طبیعی تغذیه می‌شوند. امکانات بهداشتی و تکنولوژی‌های مدرن در این نوع دامپروری کمتر استفاده شده است. بنابراین از نظر کم هزینه بودن، مقرون به صرفه ترند. اما با این حال محدودیت‌هایی نظیر: کمبود امکانات پزشکی و تغذیه‌ای برای دام‌ها، راندمان پایین تولید و خطرات بیماری‌ها را دارند.
دامپروری مدرن
دامپروری مدرن با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و روش‌های علمی مدیریت می‌شود. این نوع دامپروری با استفاده از ماشین آلات دامپروری مدرن، تغذیه مناسب و مدیریت بهداشتی دقیق، به بهره‌وری بالاتر و کاهش بیماری کمک می‌کند.در دامپروری مدرن از سیستم‌های اتوماسیون مکانیزه مثل: ماشین شیر دوشی خودکار، سیستم تغذیه اتوماتیک، سیستم تهویه مدرن استفاده می‌شود. در روش شغل دامداری به تخصص بیشتری نیاز دارد؛ و دامداران باید با تکنولوژی‌ها جدید آشنا باشند. از مزیت دامپروری مدرن باید به توانایی تولید بیشتر ،امکان نظارت بهتر بر سلامت دام و کنترل دقیق بیماری‌ها اشاره کرد.
به طور کلی باید اشاره کرد که؛ دامپروری سنتی و مدرن نقش مهمی را در تامین محصولات دامی دارند، اما باتوجه به نیازهای رو به رشد جمعیت و فشار‌های اقتصادی دامپروری مدرن به عنوان بهترین دام شناخته می‌شود.این روش با بهره‌گیری از تکنولوژی می‌تواند راندمان بالاتری داشته باشد و هزینه‌های تولید را کاهش دهد.در عین حال دامپروری سنتی همچنان در مناطقی که دسترسی به تکنولوژی محدود باشد،به عنوان یک روش مناسب به کار می‌رود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد دستگاه ماسه پاش دامداری کلیک کنید.
اهمیت صنعت دامپروری
صنعت دامداری یکی از بخش‌های مهم و اساسی در اقتصاد و تامین نیازهای غذایی جامعه میباشد. دامپروری علاوه بر تولید گوشت، شیر و تخم مرغ باعث اشتغال زایی هم می‌شود. همچنین بسیاری از تولیدکنندگان برای رسیدن به سود بیشتری به طور مثال از پشم گوسفند نخ و یا الیاف تولید می‌کنند. به همین دلیل علاوه بر سوددهی در فروش گوشت می‌توانند از فروش پشم نیز سود ببرند. بنابراین حتی با وجود تولیدات وابسته به منابع نفتی همچنان بخش بزرگی از اقتصاد و تولیدات صنعتی به دام‌ها وابسته است.
تاثیر تکنولوژی های مدرن بر صنعت دامپروری
تکنولوژی مدرن در صنعت دامپروری تحولات چشمگیری را ایجاده کرده؛ که یکی از تحولات تکنولوژی تغذیه‌ای میباشد. در دانش تغذیه‌ای با استفاده از فرمولاسیون‌های دقیق، مکمل‌های غذایی و پروبیوتیک‌ها علاوه بر رشد بهتر دام سیستم ایمنی هم بهتر می‌شود.
سیستم مدیریت هوشمند هم یکی دیگر از تکنولوژی‌های مدرن هست که با نرم‌افزار و سخت‌افزار مختلف اطلاعات مربوط به دام را جمع‌آوری می‌کنند؛ سپس کشاورزان باتوجه به این داد‌ها برنامه تغذیه و بهداشت را اجرا می‌کنند؛ همچنین در صورت بروز مشکل می‌توانند به موقع عمل کنند.
فناوری بهداشتی و درمانی با استفاده از واکسن و داروهای جدید بیماری دامی را کنترل، روش تشخیص و درمان را سریع تر می‌کند تا بیماری گسترش پیدا نکند. در صورت داشتن سیستم پایش و محیطی سنسورها و دستگاه‌های هوشمند می‌توانند شرایط دما، رطوبت و کیفیت هوا را کنترل کنند؛ و کیفیت محصولات دامی را افزایش دهند.
مزایا و معایب شغل دامپروری
شغل دامپروری دارای مزایا و معایب متعددی است که برخی از این مزایا شامل:
- تامین مواد غذایی
- ایجاد فرصت شغلی
- سودآوری از طریق فروش محصولات
- جلوگیری از مهاجرت روستاییان
- استفاده بهینه از منابع طبیعی با چرای دام
- کمتر شدن وابستگی به وارد کردن محصولات دامی
- بالا رفتن امنیت غذایی کشور
اما شغل در دامپروری چالش‌ها و معایب خاص خود را دارد که برخی از این معایب شامل:
- سرمایه گذاری و هزینه بالا برای شروع کار دامپروری
- خسارت زیاد به دام در صورت رعایت نکردن بهداشت
- افزایش قیمت محصولات دامی به دلیل نوسان بازار
- فعالیت سخت و مداوم دامدار برای رسیدن به نتیجه
- تولید گاز‌ها گلخانه‌ای،آلودگی آب‌ها و فرسایش خاک
- به روز رسانی مداوم دامداران با توجه به پیشرفت تکنولوژی
نکات مهم در حوزه دامپروری
رعایت نکات مهم در حوزه دامپروری عملکرد بهره‌ورداری دام بهتر می‌کند و در نهایب موجب افزایش سودآوری و کاهش هزینه‌ها می‌شود. برخی از این نکات شامل:
1-نژادهایی که با شرایط محیطی و اقلیمی منطقه سازگاری دارند باید انتخاب شوند تا به خوب رشد کنند.
2-استفاده از جیره غذایی مناسب مانند: مواد معدنی،پروتئین،ویتامین‌ها،مواد معدنی و مکمل غذایی برای تامین نیاز غذایی دام باید انجام شود.
3-به منظور پیشگیری و شایع شدن بیماری برنامه منظم برای واکسناسیون حیوانات داشته باشیم.
4-در مکان‌هایی که دام وجود دارد؛ جریان هوا مناسبی را فراهم کنیم.
5-استفاده بهینه از کود‌ها و همچنین برای جلوگیری از بوی نامطبوع دام باید بهداشت محیط به خوبی رعایت شود.
6-استفاده از تکنولوژی مثل سیستم مدیریت دام، اتوماسیون باعث افزایش کارایی و کمتر شدن هزینه‌ها می‌شود.
آیا دامپروری شغل پر در آمدی است؟
بله دامپروری یک شغل پر درآمد است. البته بستگی به یک سری عوامل دارد. از جمله عوامل مهم می توان به میزان سرمایه گذاری اولیه، نوع و محصولی که تولید می‌شود، تقاضای مردم، شرایط بازار و نوسانات، حمایت های دولت از صنف دامپروران، تخصص و تجربه دامدار و بازاریابی فروش اشاره کرد.
باتوجه به رشد جمعیت، دامپروری به عنوان یک صنعت کلان نقش به سزایی در اقتصاد و اشتغال‌زایی دارد. بنابراین اگر شما به شغل دامداری علاقمند هستید با فراگرفتن تجربه و تخصص لازم می‌توانید در این حوزه به درآمد کافی برسید.